Δεν ξέρω πόσοι το αντιλήφθηκαν, αλλά η Κυριακή που μας πέρασε, ήταν η παγκόσμια ημέρα υγείας, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 7 Απριλίου. Σύμφωνα με το cnn.gr, η ημέρα αυτή λειτουργεί ως παγκόσμια αφορμή για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με θέματα υγείας, πρόληψης και φυσικά τη σημασία της ισότιμης υγειονομικής περίθαλψης για όλους. Βασίζεται στην αρχή πως η Υγεία αποτελεί ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και μια κοινή ευθύνη που ξεπερνά τα σύνορα των χωρών, κάτι που στην εποχή μας, και εξαιτίας της πανδημία του COVID-19, καταδείχθηκε με τον πιο ισχυρό τρόπο. Καταδείχθηκε επίσης η αξία της δημόσιας υγείας αλλά και η ανάγκη για βιωσιμότητα και ενίσχυση των υγειονομικών συστημάτων. Στον τομέα αυτό, μπορεί να συμβάλει η παγκόσμια ημέρα υγείας, η οποία καθιερώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) το 1950, με στόχο να κινητοποιήσει κυβερνήσεις, κοινότητες και άτομα να λάβουν συγκεκριμένες δράσεις προς την επίτευξη της καθολικής υγειονομικής κάλυψης και τη βελτίωση της συνολικής ευημερίας.
Το θέμα για την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας του 2024 είναι «Η υγεία μου, το δικαίωμά μου». Σύμφωνα με το cnn.gr, «το θέμα αυτού του έτους επελέγη για να υποστηρίξει το δικαίωμα κάθε ατόμου, οπουδήποτε, να έχει πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευση και πληροφόρηση, καθώς και σε ασφαλή πόσιμο νερό, καθαρό αέρα, καλή διατροφή, ποιοτική στέγαση, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και περιβαλλοντικές συνθήκες, μακριά από διακρίσεις». Όπως υποστηρίζει το ρεπορτάζ της προαναφερθείσας ιστοσελίδας, «ένα από τα κεντρικά μηνύματα της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας είναι η σημασία της καθολικής κάλυψης υγειονομικής περίθαλψης. Η καθολική υγειονομική κάλυψη σημαίνει ότι όλοι, ανεξάρτητα από την οικονομική ή κοινωνική τους θέση, έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας χωρίς να αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. Η επίτευξη της υγειονομικής κάλυψης είναι ένα κρίσιμο βήμα για να διασφαλιστεί ότι τα άτομα και οι κοινότητες μπορούν να ζήσουν με υγεία και να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό τους. Περιλαμβάνει όχι μόνο την παροχή ιατρικής αγωγής αλλά και τη διευθέτηση των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που συμβάλλουν στις ανισότητες στην υγεία».
Το κεντρικό αυτό θέμα αποκτά μεγαλύτερη επικαιρότητα στη χώρα μας, μετά από μια σειρά ενεργειών που κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές είναι όσον αφορά τη διασφάλιση του δικαιώματος της Υγείας για όλους.
Δεν θα επικεντρωθώ στα τοπικά μας προβλήματα (αποδυνάμωση του νοσοκομείου από στελεχιακό δυναμικό, θέσεις που δεν προκηρύσσονται ή προκηρύσσονται μία-μία, με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτό να καλυφθούν κ.α.), άλλωστε τόσο ο τοπικός Ιατρικός Σύλλογος, όσο και το Σωματείο Εργαζομένων στο Νοσοκομείο τα έχουν αναδείξει και με το παραπάνω. Θα σταθώ σ’ αυτά που φαίνεται να αποτελούν κεντρικές πολιτικές κατευθύνσεις, δηλαδή τα απογευματινά χειρουργεία, την όλο και μεγαλύτερη αποδυνάμωση του ιατρικού και του νοσηλευτικού προσωπικού, τις διαδικασίες στελέχωσης των εφημεριών, την υπερεργασία με χαμηλές απολαβές και τόσα άλλα. Δυστυχώς, αυτό δεν φαίνεται να είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, Σύμφωνα με την ιστοσελίδα kathimerini.gr (την οποία δεν θα την χαρακτηρίζαμε και αντικυβερνητική), «Η πολυετής λιτότητα, μια πολύμηνη υγειονομική πανδημία και το ευρύτερο δημογραφικό πρόβλημα έχουν οδηγήσει το σύστημα υγείας της Γηραιάς Ηπείρου σε τέλμα. […] Στην αδιέξοδη αυτή κατάσταση έχουν οδηγήσει οι περικοπές –καθώς οι δαπάνες της Ε.Ε. για την υγεία ως ποσοστό του ΑΕΠ έχουν μείνει αμετάβλητες για πάνω από μία δεκαετία–, το κύμα παραιτήσεων, αλλά και η γήρανση των ίδιων των γιατρών». Κι όσο κι αν τα ευπορότερα κράτη «βολεύονται» με εισαγωγή ιατρικού προσωπικού από τα οικονομικά ασθενέστερα (όπως συμβαίνει στην περίπτωση της χώρας μας με το ακμαιότερο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό να μεταναστεύει αναφανδόν προς τις ευρωπαϊκές χώρες), το πράγμα οδηγείται σε αδιέξοδο για τις οικονομικά ασθενέστερες.
Η κατάσταση αυτή έχει σαφή πολιτικά αίτια, τα οποία και θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο προβληματισμού. Η οικονομική κρίση, κατά τη γνώμη μου, οδήγησε τα ευρωπαϊκά κράτη σε ένα μεγάλο σφάλμα. Να θεωρήσουν ως υπεύθυνο για τα οικονομικά ελλείμματα το κράτος πρόνοιας. Το κράτος πρόνοιας (ή κοινωνικό κράτος) αναπτύχθηκε, με σκοπό να ενισχύσει την ευημερία των πολιτών και να εξαλείψει τις κοινωνικές ανισότητες, μέσω της προστασίας από κοινωνικούς κινδύνους και της προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών στους πολίτες δωρεάν ή σε μειωμένη τιμή. Υπό αυτό το πρίσμα, οι δαπάνες πρόνοιας στα περισσότερα κράτη μειώθηκαν σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα την όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό, όμως, τελικά λειτουργεί εις βάρος της πλειοψηφίας των πολιτών που επωφελούνταν από το κοινωνικό κράτος κι όχι εις βάρος των οιονδήποτε καταφερτζήδων που πάντα βρίσκουν τρόπο να επιβιώνουν. Άποψή μου είναι ότι, αν το σύστημα του ΕΣΥ και η πολιτική την κοινωνικής πρόνοιας κάπου στράβωσαν, δεν φταίνε αυτοί καθαυτοί οι θεσμοί, αλλά η ανεπάρκεια όσων κλήθηκαν να τους εφαρμόσουν και να χειριστούν την εξουσία που συνεπαγόταν αυτή η διαχείριση. Συνεπώς δεν θα πρέπει να απαξιώνουμε συλλήβδην τη δημόσια υγεία, τη δημόσια παιδεία, την κοινωνική πολιτική, την ασφάλιση. Τουναντίον, θα πρέπει να τις ενισχύσουμε, να εφαρμόζουμε σωστά τους απαραίτητους ελέγχους και να επιβάλλουμε αυστηρές ποινές στους εκάστοτε παραβάτες, όσο κοντά στα κέντρα εξουσίας κι αν βρίσκονται. Αυτή όμως είναι η δύσκολη λύση και απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας απ’ όλους μας και, πρωτίστως, ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο.
Δεν θα πρέπει, εξάλλου, να ξεχνάμε (ιδιαιτέρως οι πολιτικοί μας) ότι η Υγεία είναι κοινωνικό και δημόσιο αγαθό και ταυτόχρονα σημαντικό ανθρώπινο δικαίωμα που προστατεύεται από τις διεθνείς συμβάσεις. Δεν θα πρέπει, επομένως να αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα ή ως καταναλωτικό αγαθό, όπως περίπου το αντιμετωπίζουν οι σκληρές φιλελεύθερες οικονομίες οι οποίες επιδιώκουν να καταργήσουν τα εθνικά συστήματα Υγείας. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι κοινωνίες βασίζονται στην αρχή της συνύπαρξης και της αλληλοβοήθειας και όχι στη λογική του νόμου της ζούγκλας. Σε όλους αυτούς που ονειρεύονται μια πολιτική Υγείας απάνθρωπη, ανάλγητη και σκληρή, θα πρέπει να θυμίσουμε ότι όλες οι εξουσίες εκπορεύονται από το λαό και να ενεργήσουμε ως συνειδητοί πολίτες τόσο μπροστά στις κάλπες, όσο και μετά από αυτές.
Δείτε εδώ κείμενα του κ.Κωσταβασίλη.
