Κάθε χρόνο στις 7 Απριλίου εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας (World Health Day), η οποία επικεντρώνεται σε σημαντικά προβλήματα της δημόσιας υγείας που απασχολούν όλο τον κόσμο. Η μέρα αυτή είναι η ημερομηνία «γέννησης», το 1948, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενός εξειδικευμένου οργάνου του ΟΗΕ για θέματα Υγείας. Η υγεία είναι ένα από τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και κάθε άνθρωπος σε κάθε σημείο του πλανήτη πρέπει να έχει πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας ανεξαρτήτως της οικονομικής του κατάστασης. Αν και όλοι μας την έχουμε στα χείλη μας ως ευχή, ως έγνοια ή ως φροντίδα, λίγο έχουμε αναρωτηθεί πώς και με ποιες συνθήκες βρίσκουν φροντίδα υγείας οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.
Τα στοιχεία που δημοσιεύονται από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας είναι διαφωτιστικά, όσο και ανησυχητικά. Τουλάχιστον το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού εξακολουθεί να μην έχει πλήρη κάλυψη βασικών υπηρεσιών υγείας. 7,2 τρισ. δολάρια ή το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ δαπανάται ετησίως για την υγεία. 371 δισ. δολάρια επενδύσεις για την επόμενη 15ετία θα έκαναν τον κόσμο μας πιο υγιή. 97 εκατ. πρόωρους θανάτους, θα μπορούσαν να αποτρέψουν οι επενδύσεις στα συστήματα υγείας. Η μέση παγκόσμια δαπάνη για την υγεία ανέρχεται στα 1011 δολάρια, με τις μισές χώρες να δαπανούν λιγότερο από 366 δολάρια ανά κάτοικο. Περίπου 100 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να ωθούνται σε συνθήκες ακραίας φτώχειας (που ορίζεται ότι ζουν με 1,90 δολάρια ή λιγότερο την ημέρα) επειδή πρέπει να πληρώσουν για την υγειονομική περίθαλψη. Πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι (σχεδόν το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού) δαπάνησαν τουλάχιστον το 10% των οικογενειακών προϋπολογισμών τους για να πληρώσουν για την υγειονομική περίθαλψη.
Η καθολική κάλυψη Υγείας αποτελεί τον νούμερο ένα στόχο του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Το κλειδί για την επίτευξη αυτού είναι να εξασφαλιστεί ότι όλοι μπορούν να αποκτήσουν τη φροντίδα που χρειάζονται, όταν την χρειάζονται, ακριβώς στην καρδιά της κοινότητας που ζουν. Σίγουρα σημειώνεται πρόοδος σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Ωστόσο, εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να μην έχουν καθόλου πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη. Εκατομμύρια περισσότεροι αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ της υγειονομικής τους περίθαλψης και άλλων καθημερινών αναγκών, όπως τρόφιμα, ρούχα και ακόμη και σπίτι. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο ΠΟΥ εστιάζει στην καθολική Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας για την φετινή Παγκόσμια Ημέρα Υγείας.
Η φετινή εκστρατεία με τίτλο «Καθολική Κάλυψη Υγείας: όλοι, παντού» (Universal health coverage: everyone, everywhere) παρουσιάζει επίσης την ευκαιρία στους υπουργούς υγείας και άλλους κυβερνητικούς φορείς λήψης αποφάσεων να δεσμευτούν να αναλάβουν δράση για την αντιμετώπιση των κενών στην καθολική κάλυψη της υγείας στις χώρες τους.
Η οικονομική κρίση, κατά τη γνώμη μου, οδήγησε τα ευρωπαϊκά κράτη σε ένα μεγάλο σφάλμα. Να θεωρήσουν ως υπεύθυνο για τα οικονομικά ελλείμματα το κράτος πρόνοιας. Το κράτος πρόνοιας (ή κοινωνικό κράτος) αναπτύχθηκε, με σκοπό να ενισχύσει την ευημερία των πολιτών και να εξαλείψει τις κοινωνικές ανισότητες, μέσω της προστασίας από κοινωνικούς κινδύνους και της προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών στους πολίτες δωρεάν ή σε μειωμένη τιμή. Υπό αυτό το πρίσμα, οι δαπάνες πρόνοιας στα περισσότερα κράτη μειώθηκαν σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα την όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό, όμως, τελικά λειτουργεί εις βάρος της πλειοψηφίας των πολιτών που επωφελούνταν από το κοινωνικό κράτος κι όχι εις βάρος των οιονδήποτε καταφερτζήδων που πάντα βρίσκουν τρόπο να επιβιώνουν. Άποψή μου είναι ότι, αν το σύστημα του ΕΣΥ και η πολιτική την κοινωνικής πρόνοιας κάπου στράβωσαν, δεν φταίνε αυτοί καθαυτοί οι θεσμοί, αλλά η ανεπάρκεια όσων κλήθηκαν να τους εφαρμόσουν και να χειριστούν την εξουσία που συνεπαγόταν αυτή η διαχείριση. Συνεπώς δεν θα πρέπει να απαξιώνουμε συλλήβδην τη δημόσια υγεία, τη δημόσια παιδεία, την κοινωνική πολιτική, την ασφάλιση. Τουναντίον, θα πρέπει να τις ενισχύσουμε, να εφαρμόζουμε σωστά τους απαραίτητους ελέγχους και να επιβάλλουμε αυστηρές ποινές στους εκάστοτε παραβάτες, όσο κοντά στα κέντρα εξουσίας κι αν βρίσκονται. Αυτή όμως είναι η δύσκολη λύση και απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας απ’ όλους μας και, πρωτίστως, ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο.
Δεν θα πρέπει, εξάλλου, να ξεχνάμε (ιδιαιτέρως οι πολιτικοί μας) ότι η Υγεία είναι κοινωνικό και δημόσιο αγαθό και ταυτόχρονα σημαντικό ανθρώπινο δικαίωμα που προστατεύεται από τις διεθνείς συμβάσεις. Δεν θα πρέπει, επομένως να αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα ή ως καταναλωτικό αγαθό, όπως περίπου το αντιμετωπίζουν οι σκληρές φιλελεύθερες οικονομίες οι οποίες ( όπως ο Τραμπ στις Η.Π.Α.) επιδιώκουν να καταργήσουν τα εθνικά συστήματα Υγείας. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι κοινωνίες βασίζονται στην αρχή της συνύπαρξης και της αλληλοβοήθειας και όχι στη λογική του νόμου της ζούγκλας. Σε όλους αυτούς που ονειρεύονται μια πολιτική Υγείας απάνθρωπη, ανάλγητη και σκληρή, θα πρέπει να θυμίσουμε τα λόγια που ο Αίμονας είπε στον τυραννικό πατέρα του, τον Κρέοντα, βασιλιά της Θήβας: «Πόλις γάρ ουκ έσθ’ ήτις ανδρός έσθ’ ενός», δηλαδή «Δεν υπάρχει κράτος που να ανήκει μόνο σε έναν» και «Καλώς ερήμης γ’ αν γης άρχοις μόνος», δηλαδή «Τι ωραία που θα κυβερνούσες έναν έρημο τόπο, όπου θα ζούσες μόνος!». Αν δεν μπορούν να συνυπάρξουμε, ας τους στείλουμε να απολαύσουν αλλού τη μοναξιά τους.
Source: Arta News
