Παρέμβαση κέντρου πρόληψης για το κάπνισμα

Share:

Το κάπνισμα αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα το οποίο έλαβε διαστάσεις παγκόσμιας πανδημίας στη διάρκεια του 20ου αιώνα και θεωρείται ως η κορυφαία αιτία για θανάτους που μπορούν να αποτραπούν. Σύμφωνα με τελευταία Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organisation – WHO) για το 2012,το κάπνισμα ευθύνεται για 6 εκατομμύρια θανάτους, αριθμός σχεδόν διπλάσιος από αυτόν του 2011, ενώ πολύ σημαντικό επίσης είναι το κοινωνικό και το οικονομικό κόστος που ανήλθε περίπου σε μισό τρισεκατομμύριο δολάρια.

Η καπνιστική συμπεριφορά τυπικά εδραιώνεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας, καθώς οι περισσότεροι ενήλικοι καπνιστές κάπνισαν το πρώτο τους τσιγάρο ή είχαν εθιστεί στη νικοτίνη ήδη μέχρι την ηλικία των 18 ετών.

Τα αποτελέσματα από την «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» που διεξάγεται στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος «Health Behaviour in School-Aged Children» (HBSC, www.hbsc.org) υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και επαναλαμβάνεται ανά τετραετία σε περισσότερες από 40 χώρες (ευρωπαϊκές χώρες, Καναδάς, Αμερική) αποκαλύπτουν ότι σε 8 ευρωπαϊκές χώρες πάνω από το 18% των εφήβων ηλικίας 15 ετών καπνίζει τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.

Στη χώρα μας την ευθύνη και την υλοποίηση αυτής της έρευνας έχει από το 1998 το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ, www.epipsi.gr).

Η  «Πανελλήνια Έρευνα στο Μαθητικό Πληθυσμό για τη Χρήση Εξαρτησιογόνων Ουσιών και άλλες Εξαρτητικές Συμπεριφορές» (Έρευνα ESPAD)  η οποία πραγματοποιήθηκε το 2015 σε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 3.202 μαθητών ηλικίας 16 ετών (μαθητές της Α’ Λυκείου) από 175 σχολεία της χώρας  για το κάπνισμα  έδωσε τα παρακάτω αποτελέσματα. Οι μαθητές συμπλήρωσαν ανώνυμο ερωτηματολόγιο μέσα στην τάξη.

Σύνοψη ευρημάτων  για : ΚΑΠΝΙΣΜΑ

  1. Δύο στους 5 16χρονους (39,2%) έχουν καπνίσει έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή. Από αυτούς, ένας στους 3 κάπνισαν το πρώτο τους τσιγάρο στην ηλικία των 13 ετών ή και νωρίτερα. Σχεδόν ένας στους 5 (18,9%) έχει καπνίσει πρόσφατα (μέσα στον τελευταίο μήνα), ενώ ένας στους 9 (11,1%) είναι καθημερινός καπνιστής.
  2. Ένας στους 5 16χρονους (19,1%) έχει χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικό τσιγάρο έστω και μία φορά στη ζωή του.
  3. Τα αγόρια σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από τα κορίτσια έχουν καπνίσει πρόσφατα (20,9% και 16,9%, αντίστοιχα), καπνίζουν καθημερινά (13,7% και 8,6%, αντίστοιχα), είναι «βαρείς» καπνιστές (3,9% και 1,9%, αντίστοιχα), και έχουν πειραματιστεί με το ηλεκτρονικό τσιγάρο (26,3% και 12,0%, αντίστοιχα). Επιπλέον περισσότερα αγόρι από κορίτσια έχουν ξεκινήσει το τσιγάρο σε πολύ μικρή ηλικία.
  4. Οι συνήθειες του καπνίσματος δεν διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των γεωγραφικών στρωμάτων Ν. Αττικής, Ν. Θεσσαλονίκης και Λοιπών περιοχών, με εξαίρεση το ηλεκτρονικό τσιγάρο, με το οποίο έχουν πειραματιστεί περισσότεροι έφηβοι στο Ν. Θεσσαλονίκης από ότι στις Λοιπές περιοχές.
  5. Το 2015 φαίνεται να συνεχίζεται η μείωση που παρατηρείται την τελευταία 15ετία στους περισσότερους από τους δείκτες που αφορούν το κάπνισμα στους 16χρονους μαθητές στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικά, από το 1999 στο 2015 το ποσοστό καθημερινών καπνιστών υποδιπλασιάζεται από 23,4% σε 11,1%, ενώ για την ίδια χρονική περίοδο μειώνεται το ποσοστό εκείνων που καπνίζουν περισσότερα από 10 τσιγάρα την ημέρα («βαρείς» καπνιστές) από 10,5% σε 2,9%.

Η σημασία της πρόληψης του καπνίσματος

Παρά την υποστήριξη της απαγόρευσης του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους χώρους και τον καταιγισμό πληροφοριών για τις αρνητικές συνέπειες του καπνίσματος στην υγεία, οι έφηβοι έλκονται από αυτό, ίσως γιατί αντιλαμβάνονται το κάπνισμα ως μια ενήλικη συμπεριφορά και έχουν έντονη την επιθυμία να γίνουν αντιληπτοί ως τέτοιοι (ενήλικες) από τους συνομηλίκους τους.

 

Σημαντικοί παράγοντες στην καπνιστική συμπεριφορά ενός εφήβου είναι οι «σημαντικοί άλλοι» (φίλοι, μεγαλύτερα αδέρφια) καπνιστές, καθώς και το παράδειγμα των γονιών. Συγκεκριμένα, τα παιδιά των γονιών που καπνίζουν είναι τρεις φορές πιο πιθανό να ξεκινήσουν το κάπνισμα από τα παιδιά  μη καπνιστών. Επίσης, σημαντική είναι η επιρροή που ασκεί η ομάδα των συνομηλίκων. Αν μάλιστα ο καλύτερος φίλος του εφήβου καπνίζει, η πιθανότητα να υιοθετήσει και εκείνος/-η αυτή τη συμπεριφορά είναι μεγαλύτερη από ότι αν καπνίζουν άλλοι φίλοι ή συνομήλικοι.

Παράλληλα με τα νομοθετικά μέτρα για τον έλεγχο του καπνίσματος, όπως η αυξημένη φορολογία των προϊόντων καπνού, η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και η απαγόρευση διαφημίσεων και προβολής προϊόντων καπνού, σημαντική είναι η ανάπτυξη προγραμμάτων πρόληψης για παιδιά και εφήβους.

Η έννοια της πρόληψης αναφέρεται στο σύνολο των δράσεων πριν την εκδήλωση μιας συμπεριφοράς, στην αντιμετώπιση των παραγόντων που κάνουν ευάλωτο το άτομο και στην ενίσχυση των παραγόντων που το ενδυναμώνουν και το προστατεύουν, συμβάλλοντας στην αποφυγή ή στην αναβολή της έναρξης της χρήσης ουσιών και της εμφάνισης της εξάρτησης.

Η πρόληψη της ουσιοεξάρτησης δεν περιορίζεται στην απλή παροχή πληροφοριών, αλλά αξιοποιεί εκπαιδευτικές διαδικασίες με μεθόδους αλληλεπίδρασης και ενεργούς μάθησης, με στόχο την αύξηση των γνώσεων αλλά και την ενδυνάμωση, την υποστήριξη και την εκπαίδευση των ατόμων, ώστε να αναλαμβάνουν μια θετική στάση ζωής και να αναπτύσσουν δεξιότητες που συνδέονται με την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας.

Οι καθολικές παρεμβάσεις πρόληψης στοχεύουν στο νεανικό πληθυσμό, αποσκοπώντας στην αποφυγή ή αναβολή της έναρξης της χρήσης ουσιών με την παροχή των απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων. Πρόκειται για παρεμβάσεις ευρείας κλίμακας που πραγματοποιούνται χωρίς προηγουμένως να έχει γίνει έλεγχος για τη συμπεριφορά και το βαθμό επικινδυνότητας των συμμετεχόντων όσον αφορά τη χρήση ουσιών.

 

 

Παρέμβαση Πρόληψης: «ΚΑΠΝΙΣΜΑ; ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ»

Το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας Ν. Άρτας το σχολικό έτος 2018-2019 από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Μάιο ξεκίνησε μια συνολική παρέμβαση πρόληψης για το κάπνισμα στα Δημοτικά σχολεία του Νομού με τον τίτλο: «Κάπνισμα; Όχι εμείς!» η οποία στηρίζεται στο αντίστοιχο εκπαιδευτικό υλικό,  εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας και θρησκευμάτων και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Αρ. Έγκρισης 189958/ΓΔ4/24/11/2014). Η παρέμβαση απευθύνεται στους μαθητές της  Δ΄, Ε΄, ΣΤ’ τάξης, στους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών  αλλά εμπλέκει και  το  προσωπικό όλης της σχολικής μονάδας ώστε  να εξασφαλιστεί σε υψηλότερο βαθμό η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης.

Το μέρος της παρέμβασης που απευθύνεται στους μαθητές θα υλοποιηθεί από τον εκπαιδευτικό της τάξης  εντός του ωρολογίου προγράμματος. Η εκπαίδευση των γονέων  θα πραγματοποιηθεί από το Κέντρο Πρόληψης με σεμινάρια γονέων εφόσον υπάρχει  ενδιαφέρον.

Οι εκπαιδευτικοί που θα το εφαρμόσουν είναι απαραίτητο να εκπαιδευτούν στο πλαίσιο πιστοποιημένου βιωματικού σεμιναρίου και θα συμμετέχουν σε ομάδα στήριξης και εποπτείας καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος.

Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών  θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2018 και ώρα 5:00μ.μ.- 8:30μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων του Κέντρου Πρόληψης, Σκουφά και Νόρμαν 13 ,1ος όροφος.

Υπεύθυνοι της Παρέμβασης είναι οι:  κ. Οικονομίδης Θεόδωρος Παιδοψυχίατρος, Επιστημονικός Υπεύθυνος του Κέντρου Πρόληψης και η κα Κομηλάγιου Θεοδοσία, Κοινωνιολόγος.

Ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ

Source: Arta News

Previous Article

Το Σάββατο το παιχνίδι του Πρωτέα με τον Ολυμπιακό για το Κύπελλο

Next Article

Διαμαρτυρία Δημάρχου Νικολάου Σκουφά

Σχετικά άρθρα